Een handige leidraad als je gaat starten met je scriptie

Stappenplan als je gaat starten met je scriptie

Hieronder volgen de belangrijkste stappen die je kunt volgen, stap voor stap toegelicht:

• Kies je stageadres en opdrachtgever.
• Betrek je scriptiebegeleider van je opleiding bij je voorstel
• Bepaal het onderwerp van je scriptie.
• Zorg voor een heldere probleemoriëntatie om tot een afgebakende probleem- en doelstelling te komen.
• Stel je hoofd- en deelvragen op.
• Bedenk hoe je het onderzoek gaat vormgeven en welke methodieken je gaat gebruiken.
• Beschrijf het proces van je scriptie en onderzoek in je onderzoeksvoorstel of plan van aanpak.

Deze stappen vormen het vooronderzoek en helpen je om je onderzoeksvraag af te bakenen, relevante literatuur te vinden en de structuur van je onderzoek op te zetten. Ze dienen daarom als het fundament van je scriptie. Je bevindingen uit het vooronderzoek verwerk je in je onderzoeksplan, ook wel bekend als plan van aanpak of onderzoeksvoorstel. In dit plan beschrijf je de probleemoriëntatie en onderzoeksopzet. Zodra je groen licht hebt gekregen op je onderzoeksplan, kun je beginnen met je onderzoek en het schrijven van je scriptie.

1. Kies je stageadres en opdrachtgever

Een goede voorbereiding begint met het maken van keuzes, zoals het selecteren van je stageadres en opdrachtgever. Of je nu een stage loopt bij een bedrijf of een onderzoek uitvoert voor je universiteit, het is essentieel om de verwachtingen van zowel je opdrachtgever als je begeleider op school te begrijpen en hierop af te stemmen.

Je opleiding stelt vaak eisen waaraan de opdracht die je gaat uitvoeren moet voldoen. Hbo-studenten gaan in de regel stage lopen en gaan op zoek naar een bedrijf of organisatie waar ze stage kunnen lopen en hun scriptie kunnen schrijven, terwijl studenten aan de universiteit vaak eerst moeten bepalen of ze hun scriptie voor een organisatie willen (en kunnen) schrijven, of alleen voor de universiteit.

2. Betrek je scriptiebegeleider van je opleiding bij je voorstel

Naast je opdrachtgever is het ook belangrijk om je inhoudelijke begeleider vanuit je opleiding te betrekken. Deze begeleider zal vooral meekijken of je onderzoek voldoet aan de afstudeereisen van je opleiding. Bespreek daarom wat je hebt gevonden tijdens je vooronderzoek met je begeleider van je opleiding. Door samen de richting te bespreken en het probleem concreet te beschrijven, kun je ook je hoofdvraag en deelvragen beter formuleren.

Je begeleider van je opleiding zal vooral letten op de eisen die op het beoordelingsformulier staan. Bij je afstuderen is het echter belangrijk om zowel je opdrachtgever als je opleiding tevreden te houden. Je opdrachtgever wil een praktisch antwoord op zijn/haar probleem, terwijl je opleiding een scriptie verwacht die voldoet aan de afstudeereisen. Soms kan dit leiden tot frictie tussen beide partijen. Daarom is het cruciaal om regelmatig te sparren met je begeleider van je opleiding.

3. Bepaal het onderwerp van je scriptie

Het bepalen van het onderwerp van je scriptie is een volgende stap. Dit kan gebaseerd zijn op de richting die je opdrachtgever je heeft gegeven of op je eigen interesses. Het is belangrijk om een actueel onderwerp te kiezen dat relevant is voor je opleiding, aansluit bij bestaand onderzoek en voldoende literatuur beschikbaar heeft.

• Welke eisen stelt je opleiding?
• Wat zijn je eigen interesses? Waar had je gedurende de opleiding affiniteit mee?
• Wat is de wetenschappelijke, maatschappelijke of praktische relevantie?
• Is er voldoende literatuur beschikbaar en is je onderwerp ook actueel?

4. Zorg voor een heldere probleemoriëntatie om tot een afgebakende probleem- en doelstelling te komen

Vervolgens ga je aan de slag met de probleemoriëntatie, die leidt tot een duidelijke probleemstelling en doelstelling en je op weg helpt helpt om de juiste onderzoeksvragen op te stellen. Je formuleert de probleemstelling en doelstelling vanuit de context van de organisatie.

• Bij je probleemstelling geef je antwoord op de vraag: Wat is het probleem dat moeten worden opgelost?
• Bij de doelstelling geef je antwoord op wat je onderzoek voor inzicht moet opleveren en waarom het noodzakelijk is dit te onderzoeken.

5. Stel je hoofd- en deelvragen op

Met je centrale onderzoeksvraag (hoofdvraag) bepaal je de richting van je onderzoek. Je hoofdvraag heeft altijd relevantie met je scriptieonderwerp. Deelvragen geven antwoord op je hoofdvraag. Het is daarom handig om een aantal behapbare deelvragen op te stellen die jou richting geven in je onderzoek. Om je hoofdvraag en deelvragen op te stellen kun je kijken naar welke literatuur en modellen je wilt gebruiken.

Soms hoef je vanuit je opleiding geen deelvragen op te stellen en werk je met hypotheses. Een hypothese is een voorlopige stelling waarin je aangeeft wat je verwacht te vinden in je onderzoek. Deze hypothese ga je vervolgens toetsen met behulp van je wetenschappelijke onderzoek.

Ook kan het soms handig zijn om een conceptueel model op te stellen om de verwachte oorzaak-gevolgrelatie visueel weer te geven. Zeker als je een complex onderwerp hebt gekozen met veel moderatoren is dit aan te bevelen.

6. Bedenk hoe je het onderzoek gaat vormgeven en welke methodieken je gaat gebruiken

Tot slot bedenk je hoe je je onderzoek gaat uitvoeren en welke methodieken je gaat gebruiken. Dit omvat onder andere het bepalen van je onderzoekspopulatie, de keuze voor onderzoeksmethoden en het verzamelen en analyseren van data. In de onderzoeksopzet beschrijf je hoe je het onderzoek gaat vormgeven.

Zo beschrijf je:

• Wie de onderzoekspopulatie is en hoe groot de totale groep in potentie is;
• Welke onderzoeksmethoden je kiest en waarom;
• Hoe groot de steekproef is die je aanhoudt en welke criteria je kiest voor de selectie van respondenten;
• Hoe je de data gaat verzamelen, verwerken en analyseren;
• En hoe je zorgt dat de resultaten valide en betrouwbaar zijn.

Je begint vaak met je theoretisch kader of literatuuronderzoek (literature review) om te bepalen wat je al weet van een bepaald onderwerp en wat nog onderzocht moet worden. In het literatuuronderzoek ga je vooral bekijken wat er in de literatuur al gezegd wordt over een specifiek onderwerp, je maakt gebruik van bestaande bruikbare kennis van anderen.

Het theoretisch kader vormt een selectie uit je literatuuronderzoek, je selecteert het materiaal en dat gebruik je om je onderzoek mee vorm te geven. Deze stap is daarom echt essentieel in je onderzoek. Vervolgens besluit je welke methodiek je kiest. Kies je voor kwalitatief onderzoek of kwantitatief onderzoek?

Ook bepaal je in deze fase welke instrumenten je inzet. Kies je voor bijvoorbeeld een enquête of een semigestructureerd interview?

7. Beschrijf het proces van je scriptie en onderzoek in je onderzoeksvoorstel of plan van aanpak

Met al deze stappen in gedachten kun je een gedegen onderzoeksplan opstellen en met vertrouwen aan je scriptie beginnen. Zorg ervoor dat je plan goed is gestructureerd en voldoet aan de eisen van je opleiding. In de regel zien wij dat er vaak twee verschillende formats gehanteerd worden voor het onderzoeksplan:

• Een plan van aanpak (voor praktijkgericht onderzoek)
• Een onderzoeksvoorstel of research proposal (voor wetenschappelijk onderzoek)

In beide documenten beschrijf je in ieder geval de achtergrond van de organisatie, de context en de relevantie van je onderzoek, gevolgd door de probleemanalyse, doelstelling en onderzoeksvragen, en je onderzoeksmethoden en -ontwerp. Daarnaast voeg je een tijdsplanning en een literatuurlijst toe.
Tip: zorg ook dat je de bronnen die je gebruikt goed bijhoudt en verwerkt volgens de geldende bronnennorm van je opleiding. Als je opleiding werkt met de APA-norm, check dan zeker onze tips over bronvermeldingen, de APA-normen en literatuurlijst.

En nu aan de slag!

Met het doorlopen van bovengenoemde zeven stappen heb je alle ingrediënten in huis om tot een concreet en afgebakend onderwerp en het schrijven van je onderzoeksvoorstel of plan van aanpak te komen. Wil je meer tips? Lees dan zeker ook onze artikelen over het schrijven van een ontwerpgericht onderzoek, wat je allemaal in de inleiding moet zetten en welke onderzoeksmethoden je kunt toepassen.

Zoek je hulp bij het concretiseren van de onderzoeksvraag? Heb je behoefte om af en toe even met iemand te kunnen sparren?

Vraag dan direct een gratis adviesgesprek aan.