Hoe zorg ik dat ik niet verdwaald raak in de bergen van (online) bronnen en literatuur?

Stap 1: Bedenk eerst waar je over wilt gaan schrijven

Als je aan je literatuuronderzoek begint, is het nodig om veel artikelen te lezen. Dit vraagt veel tijd en soms zijn de teksten niet erg toegankelijk, omdat niet iedereen even aantrekkelijk schrijft. Vooral bij wetenschappelijke artikelen moet je het artikel meerdere keren lezen om echt de essentie te begrijpen.

Als je dan eerst 20 bronnen wilt doornemen zonder vooraf een onderwerp te kiezen, kost dit veel tijd. Bovendien ontbreekt de focus. Waar wil je naartoe? Daarom is het belangrijk om vooraf na te denken over wat je wilt onderzoeken, vervolgens een aantal zoekwoorden te bepalen en daarop je eerste zoekactie te doen.

Begin ook niet met het doorlezen van alle artikelen, maar scan ze om te zien waar mogelijke hiaten bestaan. Op die manier breng je focus aan en zul je merken dat het schrijven van je literatuuronderzoek straks veel gemakkelijker gaat.

Stap 2: Maak een selectie van artikelen door de samenvatting te scannen en de conclusies te lezen

Als je artikelen hebt geselecteerd, ga je de bronnen selecteren die je gaat gebruiken voor je literatuuronderzoek. Het is ondoenlijk om alle artikelen door te lezen, begin dus met het lezen van de titel en de samenvatting. Besluit op basis daarvan of dit artikel überhaupt interessant is. Zo ja, lees dan de tussenkoppen en de conclusie. Is wat ze gevonden hebben relevant voor je literatuuronderzoek en het onderbouwen van de 'gap'? Zo ja, dan kun je deze bij de artikelen voegen die je overweegt mee te nemen in je literatuuronderzoek.

Stap 3: Kies 5 à 8 artikelen uit als basis

Je kunt wel blijven lezen, maar dat heeft vaak helemaal geen zin. Begin met de focus: wat vind je interessant en wat zijn relevante zoekwoorden? Selecteer op basis daarvan een aantal artikelen. Lees deze door en kijk waar de lacune zit. Bekijk vervolgens of je genoeg artikelen hebt om je lacune te kunnen onderbouwen.

Vaak heb je aan 5 à 8 artikelen genoeg. Waarom? In deze artikelen staan ook tal van verwijzingen; je kunt die bronnen erbij halen en lezen als ze relevant lijken te zijn. Vaak kom je dan toch nog op zeker 20 bronnen uit, en dat is prima. Alle bronnen die je gebruikt, kun je als referentie opnemen, zelfs als je niet het hele artikel hebt gelezen.

Stap 4: Maak een schema met een overzicht van bronnen en de strekking van het artikel

Als je de artikelen hebt geselecteerd en ingescand, kun je vervolgens in het schema de belangrijkste bevindingen uitwerken. Wat zegt de auteur en zijn er andere auteurs die het eens zijn met deze auteur? Wat is jouw eigen mening hierover? Het is handig om meteen de bronvermelding erbij te zetten, dit bespaart later veel werk. Bij een literatuuronderzoek is het belangrijk om te parafraseren. Parafraseren houdt in dat je in je eigen woorden weergeeft wat iemand anders heeft gezegd of geschreven. Hierbij maak je gebruik van bronnen.

Een voorbeeld van parafraseren is:

Super-diversiteit betekent dat de etnisch-culturele diversiteit van onze samenleving verandert (Vertovec, 2007, Crul 2013).

In dit voorbeeld geven Vertovec en Crul allebei aan dat de culturele diversiteit van onze samenleving verandert. Echter, in de literatuur lees je ook dat vooral Vertovec nadruk legt op etnische culturele verschillen en dat Crul daar andere dimensies aan toevoegt. Dit noemen we dus parafraseren.

Stap 6: Ga schrijven

De laatste stap is het maken van een schrijfschema. Hierin bepaal je de rode draad van je artikel of literatuuronderzoek. Ieder artikel heeft een titel, een abstract waarin je het doel en de gap benoemt, de keywords waarop het artikel vindbaar is, een introductie die aangeeft wat de aanleiding is, waar je naartoe wilt en hoe het artikel is opgebouwd.

Ook heeft elk artikel of literatuuronderzoek een conclusie. Wat betekenen je bevindingen nu precies voor het doen van aanvullend onderzoek? Waar bevindt zich de lacune in de literatuur?

Schrijven betekent ook beginnen, schrappen en verfijnen. Uiteindelijk is het schrijven van een literatuuronderzoek of artikel zeer arbeidsintensief. Daarom is onze tip om vooral een onderwerp te kiezen dat je zelf ook interessant vindt.

Bronnen volgens de APA-notatie noteren?

Lees hiervoor het artikel: Hoe maak je verwijzingen in je onderzoeksvoorstel en scriptie volgens de APA-richtlijnen?

Check op je bronvermeldingen?

Je kunt er ook voor kiezen om je bronvermeldingen te laten controleren door een van onze scriptiebegeleiders. Naast APA hebben wij ook ervaring met andere referentiestijlen en uiteraard de Leidraad voor juridische auteurs. Bekijk onze pagina over het nakijken van scripties voor meer informatie of maak een afspraak voor een gratis adviesgesprek.